मार्च 2022 माह में किए गए राजभाषा विभाग, नागपुर मंडल के विशेष कार्य
अप्रैल 2021 सेदिसंबर 2021 तककीप्रमुखउपलब्धियां :
(क)हिंदीमेंअनुवाद :
उक्तअवधिकेदौरानकार्मिकशाखाद्वाराजारीबुकलेट‘पेंशनर्सएवंपरिवारपेंशनहेतुमार्गदर्शिका’कोहिंदीमेंअनूदितकियागया।दिनांक 24.06.2021 कोकार्मिकविभागकेविभागीयपरीक्षाप्रश्न-पत्रकाहिंदीमेंअनुवादकियागया।विद्युत (कर्षण) विभागकेकुल 110 फाइलोंएवंरजिस्टरोंकेकठिनशीर्षोंकाअनुवादकरउन्हेंद्विभाषीरूपमेंउपलब्धकरायागयातथाइंजीनियरीविभागकेअंग्रेजीटेम्प्लेट्सकाहिंदीमेंअनुवादकरउपलब्धकरायागया।दिनांक 21.10.2021 कोसांसदोंकेसाथमहाप्रबंधकमहोदयकेसंरक्षकत्वमेंदक्षिणपूर्वमध्यरेलवे, नागपुरमंडलकेप्राधिकारियोंकीआयोजितबैठकहेतुतैयारकिएगएमदोंसेसंबंधितस्लाइडराजभाषाविभागद्वाराहिंदीमेंतैयारकिएगए।साथहीबैठककेसमापनकेपश्चात्उक्तबैठककेकार्यवृत्तभीहिंदीमेंजारीकिएगए।
(ख)प्रमुखसाहित्यकारोंकीजयंतियोंकाअयोजन :
दिनांक 31.07.2021 कोशनिवारहोनेकीवजहसेअगलेकार्य-दिवसदिनांक 02.08.2021 (सोमवार) कोमंडलकार्यालयमेंप्रख्यातहिंदीसाहित्यकारमुंशीप्रेमचंदजीकीजयंतीमनायीगई।साथहीदिनांक 03.08.2021 कोराष्ट्रकविमैथिलीशरणगुप्तजी, दिनांक 16.08.2021 कोहिंदीकीसुप्रसिद्धकवयित्रीएवंलेखिकासुभद्राकुमारीचौहान, दिनांक 23.08.2021 कोहिंदीकेविख्यातलेखकएवंव्यंग्यकारश्रीहरिशंकरपरसाईजी, दिनांक 09.09.2021 कोभारतेन्दुहरिश्चंद्रजी, दिनांक 23.09.2021 कोराष्ट्रकविरामधारीसिंहदिनकरजी, दिनांक 11.10.2021 कोहिंदीसाहित्यकेसुप्रसिद्धआलोचकवनिबंधकारआचार्यरामचंद्रशुक्लजी, दिनांक 13.11.2021 कोशनिवारहोनेकीवजहसेअगलेकार्य-दिवसदिनांक 15.11.2021 (सोमवार) कोहिंदीसाहित्यकेप्रमुखकवि, आलोचक, निबंधकार, कहानीकारएवंउपन्यासकारगजाननमाधवमुक्तिबोधजी, 27.11.2021 कोशनिवारहोनेकीवजहसेअगलेकार्य-दिवसदिनांक 29.11.2021 (सोमवार) कोहिंदीकेविख्यातकविएवंलेखकश्रीहरिवंशरायबच्चनजी, दिनांक03.12.2021 कोहिंदीसाहित्यकेप्रख्यातसाहित्यकारश्रीयशपालतथादिनांक 13.12.2021 कोहिंदीसाहित्यजगतमेंमनोवैज्ञानिकउपन्यासोंकेआरंभकर्ताश्रीइलाचंद्रजोशीकीजयंतियोंकाआयोजनकियागया।
(ग)यूनिकोडसक्रियणएवंकुंजीयनप्रशिक्षण :
अप्रैल 2021 सेदिसंबर 2021 केदौरानविभिन्नविभागोंमेंनएखरीदेगएएवंफार्मेटिंगकिएकुल 115 कम्प्यूटरोंमेंयूनिकोडसक्रियकियागयाजिससेउनकंप्यूटरोंमेंहिंदी–अंग्रेजीद्विभाषीरूपमेंटाइपकरनेकीक्षमताविकसितकीजासकी।साथहीउनकंप्यूटरप्रयोगकर्ताओंकोयूनिकोडमेंकुंजीयनप्रशिक्षणभीदियागयाजिससेवेआसानीसेहिंदी-अंग्रेजीद्विभाषीरूपमेंटाइपकरसकें।
(घ)टेबलट्रेनिंग :
उक्तअवधिकेदौरानराजभाषाविभाग, मंडलकार्यालयकेकार्मिकोंद्वारा 25रेलकर्मियोंकोटेबलट्रेनिंगकेमाध्यमसेउन्हेंअपनाअधिकाधिककार्यराजभाषामेंकरनेकेलिएप्रेरितकियागयातथाकार्यालयीनकार्योंमेंआनेवालीदैनिककठिनाइयोंकोदूरकियागया।
मंडलरेलप्रबंधककेनिदेशानुसारराजभाषाअधिकारीद्वारातैयारकिएगएरोस्टरकेअनुसारविभिन्नकार्यदिवसोंमेंराजभाषाविभागकेकार्मिकों- श्रीमतीअनितायू. जुमानी, वरिष्ठअनुवादक, श्रीमतीमीनासहारे, वरिष्ठअनुवादकतथाश्रीस्वप्निलओमनिकोसे, कनिष्ठअनुवादकद्वाराएकविशेषअभियानचलाकरमंडलकार्यालयकेसभीविभागोंमेंउपलब्धफाइलों, रजिस्टरों, सेवापंजियोंआदिकेशीर्षहिंदी-अंग्रेजीद्विभाषीरूपमेंलिखाजानासुनिश्चितकियागया।साथहीयहभीसुनिश्चितकियागयाकिसभीमुहरेंभीनियमानुसारहिंदी-अंग्रेजीद्विभाषीरूपमेंप्रयुक्तकिएजारहेहैं।
(ङ)हिंदीकार्यशाला :
उक्तअवधिकेदौरानश्रीगौतमश्रीवास्तव, राजभाषाअधिकारीद्वारामंडलकेअधिकारियों/कर्मचारियोंहेतुकुल 08 कार्यशालाओंकाआयोजनकियागयाजिनमेंकुल 122 अधिकारी/कर्मचारीशामिलहुए।उल्लेखनीयहैकिइनकार्यशालाओंमेंव्याख्यानदिएजानेकेलिएप्रतिव्याख्यानरु.500/- काप्रावधान (राजभाषाविभाग, गृहमंत्रालयद्वाराजारीनिदेशानुसार) होनेकेबावजूदराजभाषाअधिकारीद्वाराबिनाकिसीमानदेयकेव्याख्यानदियागया।इससेरेलराजस्वकीबचतहुई।
(च)मंडलमेंस्थितपुस्तकालयोंमेंउपलब्धपुस्तकोंकोसूचीबद्धकियाजाना :
मंडलकेसभीपुस्तकालयोंमेंउपलब्धकुल 8175 पुस्तकोंकोनिर्धारितफार्मेटमेंसूचीबद्धकियागयातथाउन्हेंआलमारियोंमेंव्यवस्थितकियागया।साथहीदिनांक 28.04.2021 कोगूगलमीटकेमाध्यमसेमंडलके 06 अंशकालिकपुस्तकाल्याध्यक्षोंकोइसबाबतप्रशिक्षणदियागयाकिवेअपने-अपनेदेख-रेखमेंसंचालितहोनेवालेपुस्तकालयोंकारख-रखावएवंसंचालनकैसेकरें।
(छ)नगरराजभाषाकार्यान्वयनसमिति (नराकास), नागपुर (कार्यालय-2) कीगतिविधियां :
(i)नगरराजभाषाकार्यान्वयनसमिति (नराकास), नागपुर (कार्यालय-2) केतत्वावधानमेंदक्षिणपूर्वमध्यरेलवे, नागपुरमंडलद्वारादिनांक 16.11.2021 को‘ऑनलाइनस्व-रचितकाव्यपाठप्रतियोगिता’ काआयेाजनकियागयाजिसमेंसदस्यकार्यालयोंके 23 कार्मिकोंनेभागलिया।
(ii) नगरराजभाषाकार्यान्वयनसमिति (नराकास), नागपुर (कार्यालय-2) केतत्वावधानमेंदिनांक25.10.2021 कोआयोजिततात्कालिकभाषणप्रतियोगिता, दिनांक 29.10.2021 कोआयोजितनिबंधप्रतियोगिता, दिनांक 01.11.2021 कोआयोजितराजभाषाप्रश्नोत्तरीप्रतियोगिता, दिनांक 02.11.2021 कोआयेाजितसामान्यज्ञानप्रतियोगित, दिनांक 09.11.2021 कोआयेाजितचित्रपरआधारितकहानीप्रतियोगितातथादिनांक 15.11.2021 कोआयोजितशुद्धलेखनप्रतियोगितामेंनागपुरमंडलकेकुल 16 कार्मिकोंनेभागलिया।इनप्रतियोगिताओंमेंदक्षिणपूर्वमध्यरेलवे, नागपुरमंडलके 05 विजेताओंकोसम्मानजनकढंगसेपुरस्कृतकियागया।
(iii) नगरराजभाषाकार्यान्वयनसमिति (नराकास), नागपुर (कार्यालय-2) केतत्वावधानमेंदिनांक 24.11.2021 कोवेबेक्सकेमाध्यमसेवेस्टर्नकोलफील्डस्लिमिटेड, नागपुरद्वाराऑनलाइनराजभाषाकार्यशालाकाआयोजनकियागयाजिसमेंदक्षिणपूर्वमध्यरेलवे, नागपुरमंडलकेराजभाषाविभागके 02 कार्मिकोंसहितकुल 05 कार्मिकोंनेप्रतिभागकिया।
(ज)हिंदीदिवस/सप्ताह /पखवाड़ाकाआयोजन:
मंडलपरराजभाषासप्ताह, 2021 काआयोजन :दक्षिणपूर्वमध्यरेलवे, नागपुरमंडलपरदिनांक 14.09.2021 से 21.09.2021 तकराजभाषासप्ताह, 2021 मनायागया।दिनांक 14.09.2021 कोउद्घाटनसमारोहकेशुभअवसरपरश्रीमनिन्दरउप्पल, मंडलरेलप्रबंधकद्वारामांसरस्वतीकेतस्वीरपरमाल्यार्पणकियागयादीपप्रज्वलितकरउन्हेंश्रद्धासुमनअर्पितकियागया।इसअवसरपरमंडलरेलप्रबंधकद्वाराउपस्थितअधिकारियोंएवंकर्मचारियोंकोराजभाषाप्रतिज्ञादिलवायागया।राजभाषासप्ताहसमारोहकेदौरानराजभाषाविभागद्वारादिनांक 17.09.2021 कोअधिकारियोंकेलिएशुद्धहिंदीलेखनप्रतियोगितातथाकर्मचारियोंकेलिएदिनांक 15.09.2021 कोहिंदीटिप्पणएवंआलेखनप्रतियोगिताऔरहिंदीनिबंधप्रतियोगितातथादिनांक 16.09.2021 कोहिंदीवाक्प्रतियोगिताकाऑनलाइनआयोजनकियागया।साथहीदिनांक 17.09.2021 कोअधिकारियोंकेलिएतथादिनांक 20.09.2021 कोकर्मचारियोंकेलिएहिंदीकार्यशालाओंकाआयोजनभीकियागया।दिनांक21.09.2021 कोराजभाषासप्ताहकेसमापनसमारोहकेअवसरपरमंडलरेलप्रबंधककेकर-कमलोंद्वाराविजेताअधिकारियोंएवंकर्मचारियोंकोपुरस्कृतकियागया।
स्टेशनराजभाषाकार्यान्वयनसमितियोंमेंहिंदीदिवस, 2021 काआयोजन :
दक्षिणपूर्वमध्यरेलवे, नागपुरमंडलकेकुल 12 स्टेशनराजभाषाकार्यान्वयनसमितियोंएवंनैनपुरस्टेशनद्वाराबड़ेजोशकेसाथदिनांक 14.09.2021 कोहिंदीदिवस, 2021 मनायागया।इसअवसरपरसमितियोंकेअध्यक्षोंद्वाराबड़ीसंख्यामेंरेलकर्मियोंकोराजभाषाप्रतिज्ञादिलवायागयाएवंरेलमंत्रीकेहिंदीदिवससंदेशकावाचनकियागया।
(झ)प्रशिक्षण :
भारतीयरेलराष्ट्रीयअकादमी, वडोदराद्वारादिनांक 25.10.2021 से 29.10.2021 तकराजभाषासंवर्गकेअधिकारियोंकेलिएआयोजितऑनलाइनपुनश्चर्यापाठ्यक्रममेंश्रीगौतमश्रीवास्तव, राजभाषाअधिकारीनेप्रतिभागकिया।
दिनांक 25.06.2021 कोभारतीयरेलराष्ट्रीयअकादमीद्वाराआयोजितऑनलाइनअनुवादप्रशिक्षणपाठ्यक्रमवैबगोष्ठीमेंराजभाषाअधिकारीसहितराजभाषाअनुभागकेकुल 03 कार्मिकोंनेभागलिया।
(ञ)विशेषउपलब्धियां :
1.वर्ष 2020-21 केलिएनागपुरमंडलकोसंयुक्तरूपसेराजभाषाशील्डप्रदानकियागया।
2.सरकारीकाम-काजमेंहिंदीकाअधिकाधिकप्रयोगकरनेकेलिएरेलवेबोर्डकीव्यक्तिगतनकदपुरस्कारयोजना- आधार
वर्ष- 2018 केपुरस्कारविजेताश्रीविनोदमहोबिया, कार्यालयअधीक्षक, वरिष्ठमंडलयांत्रिकइंजीनियरकार्यालय,
नागपुरकोप्रमाण-पत्रप्रदानकियागया।
3.राजभाषामेंकिएगएउत्कृष्टकार्यकेलिएक्षेत्रीयस्तरपरमुख्यराजभाषाअधिकारीपुरस्कारसेप्रदत्तनागपुरमंडलके
02 अधिकारियोंएवं 05 कर्मचारियोंकोउक्तपुरस्कारकीधनराशिप्रदानकीगई।
4.महाप्रबंधककेवार्षिकनिरीक्षण, 2020-21 केदौरानराजनांदगांवस्टेशनपरराजभाषाप्रदर्शनीलगाएजानेहेतुमुख्य
राजभाषाअधिकारीद्वारारु.10,000/- कीधनराशिघोषितकरउक्तप्रदर्शनीकोपुरस्कृतकियागयातथारेलवेबोर्डकी
गृहपत्रिका ‘रेलराजभाषा’द्वाराभीइसेकवरकियागया।
5.रेलवेबोर्डकीहिंदीमेंगद्यसाहित्यकेलिए‘प्रेमचंदपुरस्कार’ औरकाव्य-गज़लसंग्रहकेलिए‘मैथिलीशरणगुप्त’ पुरस्कार
योजना- आधारवर्ष 2020 हेतुनागपुरमंडलसेकुल 03 प्रविष्टियांप्रधानकार्यालयकोभेजीगईं।
6.दिनांक 21.10.2021 कोसांसदोंकेसाथमहाप्रबंधकमहोदयकेसंरक्षकत्वमेंदक्षिणपूर्वमध्यरेलवे, नागपुरमंडलकेप्राधिकारियोंकीआयोजितबैठकहेतुतैयारकिएगएमदोंसेसंबंधितस्लाइडराजभाषाविभागद्वाराहिंदीमेंतैयारकिएगएथेतथाबैठककेसमापनकेपश्चात्उक्तबैठककेकार्यवृत्तभीहिंदीमेंजारीकिएगएथे।राजभाषाविभागद्वाराकिएगएसराहनीयकार्यकेलिएमंडलरेलप्रबंधकमहोदयद्वाराराजभाषाविभागके 02 कार्मिकोंकोपुरस्कारप्रदानकियागया।
7.राजभाषाहिंदीकेप्रयोगएवंप्रचार-प्रसारहेतुराजभाषासप्ताह, 2021 केऑनलाइनएवंऑफलाइनपद्धतिसेसफलतापूर्वकआयोजनकरनेकेलिएमहाप्रबंधकमहोदयद्वाराराजभाषाविभागकेलिएसामूहिकपुरस्कारकीघोषणाकीगईजिसमेंसेनागपुरमंडलकेराजभाषाविभागकोरु.10,000/-कीधनराशिपुरस्कारस्वरूपप्रदानकीगई।